Άγιος Ανδρέας ή Λιβιάχοβο ονομάζεται ένα χωριό που ανήκει πλέον στον νεοσύστατο Δήμο Δωδώνης(ανήκε στον Δήμο Σελλών)και απέχει περίπου 45 χιλιόμετρα από την Αγία Κυριακή Θεριακησίου όπου είναι η έδρα του Δήμου Δωδώνης. Το όνομα Άγιος Ανδρέας το πήρε από την κεντρική εκκλησία του χωριού. Ο μόνιμος πληθυσμός του σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είναι 73 κάτοικοι.

Ιστορία Κατά την Βυζαντινή περίοδο,οι Σλάβοι εκμεταλλευόμενοι την απασχόληση του κράτους από την επίθεση εχθρών εξ ανατολής,κατήλθαν μέχρι τα νότια παράλια της Ηπείρου.Μερικοί από αυτούς παρέμειναν ποιμένες στις ορεινές περιοχές όπου σιγά-σιγά απορροφήθηκαν από τους ντόπιους.Διασώθηκαν μερικά τοπωνύμια για να θυμίζουν το πέρασμά τους.Ένα από αυτά είναι και η προηγούμενη αλλά και ευρύτερα γνωστή ονομασία του χωριού μας,Λιβιάχοβο.Το τοπωνύμιο έχει σλαβική προέλευση.Ετυμολογικά δεν είναι ξεκάθαρη η έννοια - ερμηνεία της λέξεως.Παλαιότεροι μελετητές-περιηγητές ιστορικοί έχουν καταγράψει διάφορες επεξηγήσεις όπως οφείλεται στον αέρα Λίβα,το πιο ψηλό σημείο-παρατηρητήριο,προερχόμενο από το σλαβικό ljub(αγαπητός) και την επιθετική κτητική κατάληξη -ονο-

Κατά την Οθωμανική περίοδο και το πέσιμο της Πόλης επήλθε εξισλαμισμός και στην Ήπειρο. Ιστορική η Λάκκα Σουλίου με πολλούς αγώνες για το πολυπόθητο Σούλι,για την Λευτεριά.

Η περιοχή ήταν υπό την προστασία επιφανών Τούρκων και ανήκε στην υποδιοίκηση της Παραμυθιάς.Στις αρχές του 16ου αιώνα δημιουργήθηκε η Σουλιώτικη Ομοσπονδία όπου η εξέλιξή της επέφερε τον έλεγχο πολλών χωριών στους Σουλιώτες.Σε χάρτη που σώζεται για την εξέλιξη της Ομοσπονδίας χρονολογικά 1746 έως 1790 πρωτοσυναντάμε το χωριό μας Λιβιάχοβο ως Παρασουλιώτικο χωριό της περιοχής Τσαρακοβίστα γειτνιάζουσας της Λάκκα Σουλίου με τυπική Σουλιώτικη κυριαρχία.

Σημαντικό ρόλο τα χρόνια της Τουρκοκρατίας έπαιξαν τα μοναστήρια και οι ναοί.Σε ένα από αυτά ξεκίνησε και η επανάσταση της Ηπείρου το 1611.Στο χωριό μας μνημείο στο χρόνο σώζεται ο ναός της Μεταμορφώσεως της Σωτήρως,χτισμένος το 1751 με πλούσιο αγιογραφικό διάκοσμο θρύλους και παραδόσεις να τον συντροφεύουν.Την ίδια εποχή ο ναός του Αγίου Δημητρίου από τον οποίο σώζεται μέρος του Αγίου Βήματος και λιθόχτιστο τέμπλο.Η υπόλυπη τοιχοποιία είναι νεότερη.Από το μοναστήρι της Παναγίας δυστυχώς δεν σώζεται τίποτα.Στη θέση της μονής ανεγέρθηκε καινούργιος ναός.Μοναδικό κειμήλιο το Ευαγγέλιο της μονής εκδόσεις Βενετία 1668,στο οποίο αναγράφονται ενθυμίσεις παλαιότερων κληρικών και λαϊκών.

Η απελευθέρωση επέφερε και διοικητικές αλλαγές.Το 1920 το Λβιάχοβο εντάχθηκε στην υποδιοίκηση των Ιωαννίνων και αργότερα στην επαρχία της Δωδώνης.Τα πολεμικά γεγονότα του 20ου αιώνα(Βαλκανικοί πόλεμοι Α,Β Παγκόσμιοι)ιδιαίτερα η κατοχή του 1941-1944 καθώς και η ανοιχτή ένοπλοι,κοινωνικοί και πολιτική σύγκρουση του εμφυλίου πολέμου που ακολούθησε σημαδεύουν και τον τόπο μας.

Ο πληθυσμός του χωριού μετά το 1961 παρουσιάζει συνεχή μείωση χωρίς ένδειξη σταθεροποίησης.Η μεγάλη βέβαια πτώση παρουσιάζεται και εδώ στη δεκαετία του 60 με το κύμα εξόδου του πληθυσμού και τη μετανάστευση που συνεχίστηκε και τις υπόλοιπες δεκαετίες.Το 1976 η κοινότητα μετονομάστηκε σε Άγιο Ανδρέα και αποτελεί δημοτικό διαμέρισμα του νεοσύστατου Δήμου Δωδώνης(πρώην Δήμος Σελλών).

Σύλλογοι και Εκδηλώσεις Οι σύλλογοι του χωριού είναι δύο.Ο ένας είναι η Αδελφότητα Λιβιαχοβιτών όπου έχει έδρα στην Αθήνα και ο άλλος είναι το Πνευματικό Κέντρο Αγίου Ανδρέα όπου έχει έδρα στο χωριό και στεγάζεται στον ανακαινισμένο χώρο του σχολείου.Το πανηγύρι γίνεται στο χωριό στις 19-20 Ιουλίου.Το αντάμωμα Λιβιαχοβιτών γίνεται και αυτό στο χωριό αλλά δεν έχει σταθερή ημερομηνία.(Συνήθως τον Αύγουστο πριν τον Δεκαπενταύγουστο)

Άγιος Νικόλαος , οικισμός (υψόμ. 520 μ. ) του νομού Ιωαννίνων. Δοιηκητικά ανήκει στην Δημοτική Ενότητα Σελλών και έχει 145 κατοίκους.(127 Άγιος Νικόλαος, 18 Παλιουρή)

Η περιοχή ήταν κατοικίσιμη από διάφορες φυλές από την αρχαιότητα. Η θέση του χωριού πάνω στο δρόμο που ένωνε τα παράλια με την ενδοχώρα κατά την αρχαιότητα και κατά τη βυζαντινή και οθωμανική περίοδο τις παραλιακές πόλεις Πάργα, Πρέβεζα μέσω της Παραμυθιάς με τα Ιωάννινα αποτέλεσε την αιτία να υπάρχουν μεταβολές στον πληθυσμό της, αλλά και αρκετές καταστροφές.

Στο λόφο "Κρούσια" και σε υψόμετρο 689 μ. καταγράφονται τα ερείπια αρχαίου κάστρου, τριγωνικού σχήματος αρχαίας πόλης που κατέστρεψε ο Ρωμαίος στρατηγός Λεύκιος Αιμίλιος Παύλος το 168 π.Χ.

Το Σεπτέμβριο του 1611 επιτέθηκαν στο Ζαραβούτσι ο Διονύσιος Φιλόσοφος (Σκυλόσοφος) με λίγους επαναστάτες και κατέσφαξαν την Τούρκικη φρουρά και τους Τούρκους κατοίκους και ερήμωσαν το χωριό. [Σάρρος, Ηπειρωτικά Χρονικά 1928-3 σ.180]

Το 1670 ο Τούρκος περιηγητής Ελβιά Τσελεπή περνώντας από το Ζαραβούτσι κατευθυνόμενος από τα Γιάννενα στην Παραμυθιά αναφέρει πως το χωριό ήταν τσιφλίκι του Μεμούτ πασά και κατοικείται από Χριστιανούς.

To 1856 στο Χρονογραφία της Ηπείρου το Ζαραβούτσι (Ζαραβούτζι σε άλλο σημείο) αναφέρεται ως Ελληνικό χωριό της Θεσπρωτίας, τσιφλίκι με 8 χριστιανικά σπίτια, υπαγόμενο στην Εκκλησία Ιωαννίνων και διοικητικά στην Παραμυθιά. [Π. Αραβαντινός τόμος ΙΙ σ.59, 353]

Το 1880 στο Οδοιπορικά Ηπείρου και Θεσσαλίας του επιτελικού γραφείου το Ζαραβούτσι αναφέρεται ως χωριό της επαρχίας Ιωαννίων, τμήμα Τσαρκοβίτσας με 200 Χριστιανούς. [Ι. Κοκίδης σ.64]

Το 1895 στην Τουρκική στατιστική της Ηπείρου αναφέρεται ως τσιφλίκι, 4 ώρες από την Παραμυθιά με 30 σπίτια και 111 κατοίκους. [Μ. Κοκολάκης, σ.268]

Ανθοχώρι , οικισμός (υψόμ. 400 μ. ) του νομού Ιωαννίνων. Διοικητικά ανήκει στον Δήμο Δωδώνης (πρώην Δήμο Σελλών) και έχει 79 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2011.

Στα βόρεια της Λάκκας Σουλίου, 46 χιλιόμετρα από τα Ιωάννινα, 33 χιλιόμετρα από την Παραμυθιά και 7 χιλιόμετρα από τον κόμβο της Τύριας, σε υψόμετρο 500 μ. βρίσκεται η Αρτοπούλα. Στις πλαγιές δυο λόφων είναι κτισμένο το χωριό και στα παρόχθια του ποταμού ο Κάμπος με τους συνοικισμούς Σπαρτινού και Αμμούδα. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είχε 120 κατοίκους αλλά σήμερα μετράμε 41 σπίτια ανοιχτά και 67 μόνιμους κατοίκους.

Το πρώτο χωριό ήταν χτισμένο 1000 μέτρα πιο κάτω από το κυρίως χωριό, στη θέση «Κυπριό». Επειδή, όμως, υπήρχαν πολλά φίδια εκεί και οι κάτοικοι δεν άντεχαν τα τσιμπήματα και τους θανάτους, άρχισαν σιγά σιγά να μετακινούνται πιο πάνω.

Σύμφωνα με άλλους όμως πληροφορητές μας, η μετακίνηση έγινε επειδή το πρώτο χωριό βρισκόταν στο δρόμο, κοντά στο πέρασμα από Γιάννινα-Δωδώνη-Παραμυθιά και Σούλι και οι κάτοικοι υπόφερναν από τους Τούρκους και τους Αρβανίτες.

Τόσο στην παλιά όσο και στη νέα θέση το χωριό είχε το όνομα Έλεζνα, μέχρι το 1956 που μετονομάστηκε σε Αρτοπούλα.

Για την προέλευση του ονόματος Έλεζνα ή Έλεσνα, στο βιβλίο του καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Κώστα Οικονόμου, με τίτλο "ΤΑ ΟΙΚΩΝΥΜΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ - ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ" Έκδοση Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ιωαννίνων, Ιωάννινα 2002 και στις σελίδες 108 και 109 αναφέρεται οτι προέρχεται απο αρχαίο Σλαβικό ουσιαστικό που περιγράφει φυτό "Σκλήθρο" ή/καί "Λεπτοκαρυά"

Από τις πάνω από είκοσι και πλέον θαυμάσιες πετρόχτιστες βρύσες στέκονται όρθιες οι εννέα (ανάμεσά τους και η βρύση της Ειρήνης δίπλα από το γεφύρι χαρακτηρισμένη ιστορικό διατηρητέο μνημείο με την ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ33/ 47440/ 950/18-11-1992 - ΦΕΚ 712/Β/2-12-1992) που αποτελούν χώρους αναψυχής και προσφέρουν δροσιά στους χωριανούς και στους φίλους επισκέπτες.

Σήμερα η Αρτοπούλα είναι ένα θαυμάσιο καταπράσινο χωριό, με καινούρια σπίτια, φως, νερό, ύδρευση και ασφαλτοστρωμένο δρόμο.

Ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει το όμορφο τοπίο, να ανάψει ένα κεράκι στον Άγιο Γεώργιο ή στο μοναστήρι ή στον Άγιο Κοσμά ή στην Παναγιά ή και στα ξωκκλήσια του Προφήτη Ηλία, της Αγίας Μαρίνας, της Αγίας Παρασκευής, του Αγίου Δημητρίου, του Αγίου Ιωάννη, των Αποστόλων και της Αγίας Κυριακής, να περπατήσει τα μονοπάτια, να δροσιστεί στη βρύση της Ειρήνης, του Στρίγλου, της Πλατείας, του Μποστανιού, να δει την έκθεση ασπρόμαυρης φωτογραφίας, να γευτεί το ντόπιο τσίπουρο και τα παραδοσιακά φαγητά και να νιώσει την Αρτοπουλιώτικη φιλοξενία.

Στο χωριό πραγματοποιείται πανηγύρι στις 8 Σεπτεμβρίου (Γενέσιο Θεοτόκου).

Ασπροχώρι , οικισμός (υψόμ. 800 μ. ) του νομού Ιωαννίνων. Διοικητικά ανήκει στον Δήμο Δωδώνης (πρώην Δήμος Σελλών) και σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2011 έχει 31 κατοίκους.

Το Ασπροχώρι ονομαζόταν "Γρατσανά" από αρχαίο Σλαβικό τύπο με την ένοια "Οι κάτοικοι του κάστρου" [Κώστα Οικονόμου, ΤΑ ΟΙΚΩΝΥΜΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ – ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ, Έκδοση Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων, Ιωάννινα 2002, σελ.92)]

Το Χωριό αποπτελούνταν από δυο συνοικισμούς, το Επάνω Ασπροχώρι 50 σπίτια, και το Κάτω Ασπροχώρι της ακροποταμιάς 40 σπίτια

Το 1927 που βούλιαξε μέρος του εδάφους των Μπαουσιών, έπαθε καθίζηση και το Επάνω Ασπροχώρι και οι κάτοικοι από το φόβο της επανάληψης εγκατέλειψαν τα σπίτια τους και μαζί με άλλους από διάφορα χωριά απετέλεσαν στις Καρυές, βορείως των Γιαννίνων, κοντά στην αποξηραμένη λίμνη Λαψίστα, καινούργιο χωριό.

Νοτίως του κυρίως χωριού ως 1000 μ. μεταξύ δύο χαραδρών, εγείρεται κατηφοριστός ασβεστολιθικός τριγωνικός λόφος, ακουμπημένος επί φλύσχου εδάφους.

Στα χρόνια που η κάθε περιοχή ήταν ανεξάρτητη από τη γειτονική και ζούσε περιορισμένη με τα δικά της σοδέματα υπήρχε εκεί ένα οχυρό που έμνησκε η φρουρά του τόπου και κατάφευγε ο λαός σε καιρό εχθρικής επιδρομής.

Φέρει το όνομα «Γουλάς ή Πελάγους». Κι αυτό συμπεριλαμβάνεται στις 70 πόλεις που κατάστρεψαν οι Ρωμαίοι το 167 π.Χ. [Σπύρου Μουσελίμη, Η ΛΑΚΚΑ ΤΟΥ ΜΠΟΤΣΑΡΗ, Γιάννινα 1976, σελ. 35, 36].

Η Βαλανιδιά είναι ελληνικό χωριό, που υπάγεται διοικητικά στο Δήμο Δωδώνης (πρώην Δήμο Σελλών) του Νομού Ιωαννίνων. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 αριθμεί 64 κατοίκους (30 Βαλανιδιά, 34 Προφήτης Ηλίας).

Το Ζωτικό είναι χτισμένο σε υψόμετρο εξακοσίων μέτρων, και ήταν το βασικότερο προπύργιο της Σουλιώτικης Συμπολιτείας. Λόγω της μορφολογίας του εδάφους, ήταν το μοναδικό μέρος, που οι Τούρκοι έκαναν τις περισσότερες καταστροφικές επιδρομές εναντίων των Σουλιωτών.

Υπάρχουν ακόμα και σήμερα το Παλαιόκαστρο και τα Ταμπούρια, η Βίγλα κ.λ.π. Στα βουνά του Ζωτικού, Βρυτζάχα και συνεχομένα έγινε η μάχη που διαλαλεί το Δημοτικό τραγούδι "Στη βρύση στα Τσερίτσιανα, στον πλάτανο από κάτω, στον πάτο από τη χώρα"... Η έκταση του Δ.Δ. είναι πολύ μεγάλη, συνορεύει με τα Δ.Δ. Καταμάχης από βορρά, ανατολικά με το Δ.Δ. Αγίου Ανδρέα, και νότια με το Δ.Δ.του Δήμου Λάκκας Σουλίου Μπεστιάς. Δυτικά πίσω από το βουνό Βρυτζάχα, συνορεύει με τα Δ.Δ. του Δήμου Σουλίου, Κουκουλιών & Φροσύνης, του Νομού Θεσπρωτίας. Λιβίκιστα ήταν η παλαιά ονομασία του Ζωτικού.

Μετά την απελευθέρωση έγινε μετονομασία όλων των κοινοτήτων που είχαν ξενικά ονόματα. Τότε η Κοινότητα ονομάστηκε Ζωτικό, λέξη που ταιριάζει ακόμη και σήμερα με τη Ζωτικότητα και τη ζωντάνια που διακρίνει τους κατοίκους του. Για την μετονομασία ήταν υποχρεωτική η υποβολή τριών ονομάτων, και το τότε Δημοτικό Συμβούλιο με πρόεδρο τον Δημήτριο Φ. Παπαφώτη (πατέρα του γράφοντος αυτού του κειμένου) προτάθηκαν τα ονόματα α) Ζωτικό β) Καπαρέλη, και γ) Μεσοβούνι και επέμεναν στην ονομασία Ζωτικό.

Για την παλαιά ονομασία Λιβίκιστας, υπάρχουν αρκετές εκδοχές, χωρίς να είναι δυνατή η απόδειξη καμίας. Η κυριότερη εξ αυτών, φαίνεται ότι αυτή την ονομασία, την είχε πάρει από τον Κοσμά τον Αιτωλό, ο οποίος είχε πάει στην Κοινότητα.

Η οικονομία των κατοίκων στο Δ.Δ. Ζωτικού σήμερα στηρίζεται μόνο στην κτηνοτροφία. Το μόνο προϊόν που παράγεται στο Ζωτικό είναι το γνήσιο κεφαλοτύρι του, που έχει μακρόχρονη παράδοση, αλλά είναι και δυσεύρετο λόγω της άριστης ποιότητας του. Υπάρχουν στο Δ.Δ. δυο Δημοτικά Σχολεία ένα διθέσιο και ένα μονοθέσιο, δυστυχώς δεν λειτουργεί κανένα, διότι δεν υπάρχουν πλέον παιδιά - μαθητές.

Επίσης υπάρχουν περίπου δεκαπέντε (15) παρεκκλήσια που δείχνουν, όχι την θρησκοληψία των κατοίκων, αλλά την εξυπνάδα τους για να απαλλαγούν από την υποχρέωση του φόρου, στους τότε κατακτητές Τούρκους. Η συγκοινωνία των Δ.Δ. γίνεται με το ΚΤΕΛ του Νομού Ιωαννίνων. Το Ζωτικό βρίσκεται στο σταυροδρόμι με το Σούλι, τη Λάκκα Σούλι, τη Θεσπρωτία, τα Ιωάννινα και την Πρέβεζα.

Το χωριό Καταμάχη βρίσκεται σε υψόμετρο 650 μέτρων και 45 χιλίομετρα από την πόλη των Ιωάννίνων.

Στο χωριό βρέθηκαν χάλκινα όπλα και εργαλεία που, μαρτυρούν ότι η ευρύτερη περιοχή κατοικούνταν από την εποχή του Λίθου και του Χαλκού.

Στο χωριό Καταμάχη στη θέση “Ντομπλίρο” έχει ανακυρυχθεί ως αρχαιολογικό μνημείο το φρούριο της Καταμάχης.

Κερασιά , ορεινός οικισμός του νομού Ιωαννίνων με υψόμετρο 640μ ο οποίος απέχει 77χλμ από την πόλη των Ιωαννίνων. Διοικητικά ανήκει στον Δήμο Δωδώνης (πρώην Σελλών) και σύμφωνα με την τελευταία απογραφή έχει 65 κατοίκους (2011) .

Υψόμετρο: 640 μ.

Πληθυσμός: 83 κάτοικοι (54 η Κερασέα, 29 τα Λωζανά)

Ιστορικά στοιχεία: Ανήκει γεωγραφικά στην περιοχή Κουρέντων και Ντουσκάρας.

Πολιτιστικές εκδηλώσεις - Πανηγύρια: 26 Ιουλίου, της Αγ. Παρασκευής

Κουμαριά , ημιορεινός οικισμός (υψόμ. 450 μ.) του νομού Ιωαννίνων, 41 χλμ. ΝΔ των Ιωαννίνων. Ο μόνιμος πληθυσμός σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είναι 103 κάτοικοι (95 Κουμαριά, 8 Μπούλμου).

Υψόμετρο: 450 μ.

Αξιόλογες εκκλησίες - Ι. Μονές: Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Βυζαντινός).

Πολιτιστικές εκδηλώσεις - Πανηγύρια: Κοίμηση της Θεοτόκου - 15 Αυγούστου

Το χωριό Λίππα βρίσκεται 51χλμ νοτιοδυτικά της πόλης των Ιωαννίνων μεταξύ των οροσειρών Τόμαρου (Ολύτσικας) και Σουλίου, στην περιφέρεια Λάκκα Σούλι και ανήκει στον Δήμο Δωδώνης (πρώην Σελλών) του νομού Ιωαννίνων. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2011 ο μόνιμος πληθυσμός ανέρχεται σε 70 κατοίκους (8 Ανάληψη, 23 Κάτω Λίππα, 39 Λίππα) .

Πήρε την ονομασία της, Λίππα, από την κοινή ονομασία του δέντρου Φιλύρα – Φλαμουριά ή (κοινά Τίλια), ενός καλλωπιστικού δέντρου των εύκρατων χωρών που ευδοκιμούσε τα παλαιά χρόνια στην περιοχή

Η χρονολογία, κατά την οποία χτίστηκε το χωριό δεν είναι γνωστή, αλλά τοποθετείται ανάμεσα στον 16ο και 17ο αιώνα με την κάθοδο και την εγκατάσταση των Σουλιωτών στην περιοχή.

Είναι κτισμένο σε ένα όμορφο οροπέδιο, στα 850μ. με ουρανοκρέμαστους γκρεμούς και δεσπόζει σαν φρούριο στη γύρω περιοχή έχοντας χαρακτηριστεί ως η Αετοφωλιά της Λάκκας Σουλίου. Έχει έκταση 23.800 στρέμματα και πέντε συνοικισμούς: • Την Κάτω Λίππα (Μεσούρα) • Την Ανάληψη (Πλακοτίβα) • Τους Ντουμποράτες • Τη Βάρδα • και τα Δύο Ποτάμια, ενώ συνορεύει με τα Τσερίτσανα, την Κοπάνη, τους Βαριάδες, την Αχλαδέα, την Έλαφο, τη Μουκοβίνα και το Λιβιάχοβο. Ανάμεσα στη Λίππα και την Ολύτσικα πηγάζει και κυλάει δίπλα από την Κάτω Λίππα ένας από τους Παραπόταμους του γνωστού από τους αρχαίους χρόνους Αχέροντα ποταμού.

Χωριό χτισμένο στις βόρειες πλαγιές του όρους Τόμαρου (Ολύτσικα), σε υψόμετρο 700μ. Οι Μπαουσιοί έχουν απέχουν 36 χλμ ΝΔ από την πόλη των Ιωαννίνων και σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2011 έχουν 84 μόνιμους κατοίκους.

Υψόμετρο: 700 μ.

Απόσταση από μεγάλο αστικό κέντρο: 30 χλμ. από Ιωάννινα

Αξιόλογες εκκλησίες - Ι. Μονές: Ιερός Ναός Αγίας Κυριακής.

Πολιτιστικές εκδηλώσεις - Πανηγύρια: Πανηγύρι - 7 Ιουλίου Κοίμηση Θεοτόκου

- 15 Αυγούστου, Αποκριάτικες εκδηλώσεις

Παρδαλίτσα , ορεινός οικισμός του νομού Ιωαννίνων με υψόμ. 630 μ. Απέχει από την πόλη των Ιωαννίνων 51χλμ και Διοικητικά ανήκει στον Δήμο Δωδώνης (πρώην Σελλών). Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2011 ο μόνιμος πληθυσμός της είναι 100 κάτοικοι. (66 Παρδαλίτσα, 34 Πηλογρανίτσα).

Πλατάνια , οικισμός του νομού Ιωαννίνων με υψόμετρο 780 μ. . Διοικητικά ανήκει στον Δήμο Δωδώνης (πρώην Σελλών) και σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2011 έχει 75 κατοίκους.

Ημιορεινός οικισμός (υψόμ. 480 μ.), που βρίσκεται στην βόρεια απόληξη της Κοιλάδας των Σελλών και υπάγεται διοικητικά στο Δήμο Δωδώνης του νομού Ιωαννίνων. Είναι έδρα της ομώνυμης κοινότητας (7 τ. χλμ.), στην οποία ανήκουν και άλλοι δύο μικρότεροι οικισμοί, το Μικροχώρι (υψόμ. 540 μ.) και η Δομολεσσά (υψόμ. 340 μ.). Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2011 ο μόνιμος πληθυσμός της ανέρχεται σε 131 κατοίκους.(33 Δεμολεσσά, 21 Μικροχώρι, 77 Σενικό) Απέχει περίπου 480 χλμ από την Αθήνα και 40 χλμ από τα Γιάννενα. Ο βασικός δρόμος μέχρι το χωριό ξεκινάει από την Πεδινή Ιωαννίνων, όπου μέσω της κεντρικής αρτηρίας Εγνατίας μπορεί σε 10 μόλις λεπτά να φθάσει στον κόμβο του χωριού Τύρια, και σε άλλα 7-8 περίπου λεπτά να βρίσκεται στο χωριό. Η απόσταση Γιάννενα-Σενίκο δεν είναι συνολικά πάνω από είκοσι λεπτά.

Ανήκει στα χωριά της ξακουστής Λάκας Σουλίου και παλιότερα υπάγονταν στην Παραμυθία Θεσπρωτίας. Αργότερα πέρασε στην Επαρχία Δωδώνης μετέπειτα στο Δήμο Σελλών και τώρα με τον Καλλικράτη στο Δήμο Δωδώνης. Σαν περιοχή από παλιά η λάκα που βρίσκεται και το χωριό μας λεγόταν Ντουσκάρα.

Αξιοθέατα

Κοντινά μέρη που μπορεί να θαυμάσει κανείς και να του μείνουν αξέχαστα, είναι το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης, το μοναστήρι του Αη-Δημήτρη στο Διχούνι, οι Πύλες του Άδη στον ποταμό Αχέροντα (Λάκκα Σούλι), το αυτοφυές δρυόδασος της Αγίας Μαρίνας, οι πηγές του Αχέροντα στο Σιστρούνι Λάκκας Σουλίου, η εκκλησία του Αγίου Νικολάου στη Δομολεσσά που ανακαινίστηκε το 1850 και κατασκευάστηκε πολύ πριν, η Παραμυθιά κ.α. Μπορεί επίσης να απολαύσει τη θέα της χιονισμένης Ολύτσικας (Τόμαρος) το χειμώνα, τις ανθισμένες κουτσουπιές τη άνοιξη, να πάει για ψάρεμα στο ποτάμι το καλοκαίρι και να ευχαριστηθεί το περπάτημά του το φθινόπωρο. Μπορεί εύκολα να βρεθεί πάνω από το χωριό Ζωτικό, όπου και θα θαυμάσει τα άγρια άλογα που ζουν στα όρη του Σουλίου. Τα τοξωτά πέτρινα γεφύρια (μονότοξα) που υπάρχουν στην είσοδο του χωριού, δένουν άψογα με το τοπίο και δημιουργούν μια μαγευτική εικόνα.

Οι λιγοστοί κάτοικοι που έχουν απομείνει σήμερα στο χωριό, ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία και τις γεωργικές ασχολίες. Τα καφενεία, παρέχουν τα απαραίτητα εφόδια για τη ζωή των κατοίκων του χωριού. Πέραν αυτών, η Τύρια απέχει 8΄ λεπτά και με την ολοένα συνεχόμενη ανάπτυξή της, παρέχει τα πάντα, τα δε Γιάννενα πλέον δεν είναι όπως άλλοτε, αλλά πολύ κοντά…